Python programlama dili, farklı veri yapılarını destekleyen güçlü bir dildir. Bu yapılardan biri de demetlerdir (tuples). Demetler, listelere benzeyen ancak değiştirilemeyen (immutable) veri yapılarıdır. Bu makalede Python’da demetlerin ne olduğunu, nasıl oluşturulduğunu, ne amaçla kullanıldığını ve örnek kodlarla nasıl uygulandığını detaylı şekilde anlatacağım.

Demet (Tuple) Nedir?

Demetler, birden fazla öğeyi bir arada tutan sıralı ve sabit veri koleksiyonlarıdır. Bir kez oluşturulduktan sonra içerisindeki öğeler değiştirilemez. Bu özellik, verinin güvenliğini artırır ve bazı durumlarda performansı da iyileştirir.

Demet Nasıl Oluşturulur?

Python’da demet oluşturmak için ( ) parantezleri kullanılır. Ancak Python, virgüller ile de demetleri tanımlar. Örneğin:

# Basit bir demet oluşturma
meyveler = ("elma", "muz", "çilek")
print(meyveler)

# Tek elemanlı bir demet oluşturmak için sonuna virgül koymak gerekir
tekli = ("elma",)
print(type(tekli))  # <class 'tuple'>

Demet ile Liste Arasındaki Farklar

Özellik	Liste (list)	Demet (tuple)
Değiştirilebilirlik	Evet	Hayır
Parantez türü	[]	()
Performans	Daha yavaş	Daha hızlı
Kullanım amacı	Sık değişen veriler	Sabit veriler

Demetlerde İndeksleme ve Dilimleme

Demetler de tıpkı listeler gibi indekslenebilir ve dilimlenebilir.

sayilar = (10, 20, 30, 40, 50)

print(sayilar[0])     # 10
print(sayilar[-1])    # 50
print(sayilar[1:4])   # (20, 30, 40)

Demetler ile Döngü Kullanımı

sebzeler = ("domates", "salatalık", "biber")

for sebze in sebzeler:
    print(sebze)

Demetlerin Avantajları

• Performans: Demetler daha hızlı çalışır çünkü sabit oldukları için daha az bellek işlemi yaparlar.
• Güvenlik: İçeriği değiştirilemediği için veri bütünlüğü korunur.
• Sözlük Anahtarı Olarak Kullanılabilir: Değiştirilemez oldukları için tuple’lar dictionary anahtarı olarak kullanılabilir.

Demetlerde Hatalı İşlemler

renkler = ("kırmızı", "mavi", "yeşil")

# renkler[0] = "sarı"  # TypeError: 'tuple' object does not support item assignment

Bu tür hatalar, demetlerin sabit yapısını gösterir.

Tuple İçinde Tuple (İç İçe Demetler)

kisi = ("Ali", 30, ("İstanbul", "Kadıköy"))

print(kisi[2][1])  # Kadıköy

Tuple Fonksiyonları

Python’da demetlerle birlikte kullanabileceğiniz bazı yerleşik fonksiyonlar:

sayilar = (1, 2, 3, 2, 1, 4)

print(len(sayilar))      # Eleman sayısı
print(sayilar.count(2))  # Belirli elemanın kaç kez geçtiği
print(sayilar.index(4))  # Belirli elemanın indeksini bulma

Nerelerde Kullanılır?

• Fonksiyonlardan birden fazla değer döndürmede
• Sabit değerlerin bir arada saklanmasında
• Dictionary anahtarı olarak

Örnek: Fonksiyondan Tuple Dönüşü

def koordinat_ver():
    return (40.7128, 74.0060)

lat, lon = koordinat_ver()
print(f"Enlem: {lat}, Boylam: {lon}")

---

Python’da tuple (demet) veri tipi, kodun daha güvenli ve verimli yazılmasını sağlar. Değiştirilemez yapısı sayesinde sabit verileri saklamak için idealdir. Tuple’lar, performansın önemli olduğu projelerde liste yerine kullanılabilir. Geliştiriciler için tuple kullanımı, Python’un sunduğu fonksiyonel ve mantıksal gücü doğru değerlendirmek adına önemlidir.

---

Python ile İlgili Tüm Yazılarımı Buradan Veya Tüm Örneklerimi Github Üzerinden İnceleyebilirsiniz.

---